21 sierpnia wspominamy świętego papieża, Piusa X. Był tercjarzem franciszkańskim oraz Wielkim Mistrzem zakonu bożogrobców, przeciwnikiem modernizmu i pionierem ruchu liturgicznego. Wielu badaczy uważało, że jego ojciec był Polakiem.

Urodził się 2 czerwca 1835 r. w Riese, w prowincji Treviso, jako Giuseppe Melchiorre Sarto – syn wiejskiego listonosza i szwaczki. Niektórzy badacze twierdzili, iż jego ojciec był Polakiem, który na początku XIX w., uciekając przed wojskiem, wyemigrował z Górnego Śląska do Włoch, zmieniając przy tym swoje dotychczasowe nazwisko Jan Krawiec (wł. sarto = krawiec). Jednak na kongresie historyków z Polski i Włoch, który odbył się w 2013 r., uznano tę teorię za nieprawdziwą.

Giuseppe był jednym z dziesięciorga rodzeństwa. W wieku 12 lat patriarcha wenecki przyznał mu stypendium seminaryjne, za które mógł wstąpić do seminarium. Po ukończeniu seminarium w Padwie e roku 1858 został wyświęcony na kapłana. Początkowo pracował w Tombolo, szybko został proboszczem w Salvano, a następnie kanonikiem w Treviso i kanclerzem oraz ojcem duchownym i rektorem seminarium, by już w 1876 r. zostać kanclerzem kurii biskupiej.

W roku 1884 papież Leon XIII mianował go biskupem Mantui. Jako biskup najwięcej uwagi poświęcał formacji kapłanów w seminarium. W roku 1893 został kardynałem prezbiterem i patriarchą Wenecji. Jako pierwszy wprowadził do seminariów studia biblijne, historię Kościoła i ekonomię społeczną.

Po śmierci Leona XIII najpoważniejszym kandydatem na papieża był dotychczasowy sekretarz stanu, Mariano Rampolla, mający poparcie kardynałów włoskich, hiszpańskich i francuskich. Jednak biskup krakowski, kardynał Jan Puzyna, złożył ekskluzywę w imieniu cesarza austriackiego Franciszka Józefa, blokując kandydaturę Rampolli. Większość elektorów zaprotestowała przeciwko interwencji władców świeckich i kontynuowała obrady, ale szybko okazało się, że konieczna jest elekcja kogoś znacznie różniącego się od Leona XIII i w siódmym głosowaniu (4 sierpnia 1903) wybrali Giuseppe Sarto, który przyjął imię Piusa X.

Hasłem pontyfikatu Piusa X było „Wszystko odnowić w Chrystusie”, skupiając się przede wszystkim na kwestiach religijnych. Był zdecydowanym przeciwnikiem modernizmu, określając go jako „syntezę wszystkich herezji”.

Chciał zreformować Kurię Rzymską. Zmniejszył liczbę kongregacji i wyznaczył im nowe zadania, wydał konstytucję Sapienti Consilio, w której zlikwidował stare urzędy i scentralizował administrację, powołał komisję kodyfikacyjną prawa kanonicznego. Stworzył także oficjalne pismo Acta Apostolicae Sedis, w którym ukazywały się wszystkie kolejne dokumenty papieskie. Był prekursorem Akcji Katolickiej.

Usiłował dążyć do kompromisu w tej sprawie i rozluźnienia napiętych relacji z państwem włoskim, ale jego działania doprowadziły do zerwania stosunków dyplomatycznych z Francją i rozwiązania konkordatu. Kreował 50 kardynałów na siedmiu konsystorzach. Był tercjarzem franciszkańskim oraz Wielkim Mistrzem zakonu bożogrobców.

W 1913 roku Pius X doznał zawału serca. Kiedy w 1914 r. zachorował, już nigdy nie wyszedł z choroby, a wydarzenia, które doprowadziły do I wojny światowej tylko pogorszyły jego stan. Pius X zmarł w Rzymie w nocy 20 sierpnia 1914 r. o godzinie 1:15. Jego ostatnie słowa były skierowane do wiernego współpracownika, Rafaela del Vala: „Poddaję się całkowicie”. Został pochowany w Bazylice św. Piotra.

Przez historyków uważany jest za „papieża eucharystycznego” i „pioniera ruchu liturgicznego”. Wydał szesnaście encyklik. Został beatyfikowany 3 czerwca 1951 r. przez Piusa XII. Ten sam papież dokonał jego kanonizacji 29 maja 1954 r.

franciszkanie.pl