Zaś do religii największych pod względem liczby wyznawców należą: chrześcijaństwo (33%), islam (22%), hinduizm (15%), buddyzm (6%), chińskie religie tradycyjne (4%) oraz religie pierwotne (4 %). Te liczby, skrywające miliony wyznawców, zdają się wielu uspokajać, a nawet napełniać poczuciem „religijnej zarozumiałości”. Bo przecież tak znaczny jest odsetek tych, którzy są religijni (czy – wierzący?). A jednak patrząc choćby na moralną „kondycję” Starego Kontynentu, trudno oprzeć się wrażeniu zbieżności z potocznym opisem zjawiska bezbożności: „sposób myślenia lub postępowania, polegający na usuwaniu Boga z życia lub ignorowania Go, a niekiedy nawet na rozmyślnym łamaniu praw i nakazów Bożych.

Wiele cech może wskazywać na bezbożność człowieka, m.in. brak poszanowania wszelkich wartości, bezwzględność, świętokradztwo, nieprawość, pycha itp.” Czy nie miał racji Fryderyk Nietzsche, gdy pisał, że „człowiek staje się ateistą, gdy poczuje się lepszy od Boga”? Wiele jest przyczyn, dla których człowiek postanawia obejść się bez Boga.

Ojcowie soborowi, opisując zjawisko ateizmu, wskazali na dwie naczelne grupy motywów: pierwsza jest natury teoriopoznawczej, mająca swe korzenie w całym sposobie myślenia o świecie, zwłaszcza myślenia naukowego. Z kolei druga grupa łączy się z taką afirmacją człowieka, iż zaczyna się podważać prawdę o ograniczoności istnienia. Nie jest przecież dziełem przypadku, że usystematyzowana forma ateizmu głosi wyzwolenie człowieka przede wszystkim drogą jego wyzwolenia gospodarczego i społecznego.

Nie może przeto dziwić programowy postulat walki z religią, która – zdaniem doktrynerów – budząc nadzieję przyszłego życia, jakoby odstręczała od budowy państwa ziemskiego. Jakie owoce przynoszą sprawowane przez ateistów rządy w państwie, uczy chociażby nieodległa historia Europy Środkowo-Wschodniej, jak i wiele przykładów współczesnych. Wśród innych przyczyn zwykło się także wskazywać postawę ludzi, którzy tak sobie Boga wymyślają, „że twór ten, odrzucany przez nich, żadną miarą nie jest Bogiem Ewangelii”. Inni z kolei nawet nie przystępują do zagadnień dotyczących Boga, „ponieważ zdają się nie odczuwać niepokoju religijnego”. Wreszcie nierzadko też ateizm rodzi się „bądź z namiętnego protestu przeciw złu w świecie”, bądź przyznania pewnym dobrom ludzkim znamienia samego Boga.

Niemałe znaczenie ma także współczesna cywilizacja, która zbytnio uwikłana w sprawy ziemskie, może często utrudniać dostęp do Boga. Postawy konsumizmu czy hedonizmu, które, choć przemieszane z sytuacjami zastraszającej nędzy i ubóstwa, coraz nachalniej sprzyjają zasadzie: żyć tak, jak gdyby Bóg nie istniał. Do głosu dochodzi przekonanie, że nie potrzeba już zwalczać Boga – człowiek zdaje się bowiem myśleć, że może się po prostu bez Niego obejść.

Jaka jest współczesna cywilizacja?

Współczesna cywilizacja: Dobra czy zła? Dla człowieka czy przeciw człowiekowi? Silna Bogiem Niebios czy silna Księciem tego świata? Czy w ogóle dychotomia opisu jest możliwa? Świat jest dobry, i to nie ulega najmniejszej wątpliwości – taka jest na ten temat opinia samego Stwórcy (por. Rdz 1,31). Natomiast to, czym scena świata jest wypełniana, pozostaje w gestii człowieka, drugiego z protagonistów teodramatu. To jego wybory czynią świat, kulturę, cywilizację przyjaznymi bądź niechętnymi; to od nas przecież zależy, czy życie nasze i przyszłych pokoleń będzie błogosławione bądź przeklinane. Dopóki rosną pospołu pszenica i kąkol, dopóki sieć jest pełna ryb dobrych i złych, dopóty trwa walka o boski kształt ludzkiej cywilizacji, za który odpowiedzialność każdy dźwiga osobiście.

Bo przecież kamień życia i śmierci, błogosławieństwa i przekleństwa wciąż przed nami leży…

ks. Rafał Dudała