Wspólnota z Taizé, założona przez Brata Rogera Schütza w 1940 roku, liczy aktualnie ponad stu braci, którzy reprezentują ponad trzydzieści narodowości, w tym katolików, ale i pochodzących z różnych Kościołów protestantów, związanych ślubami zakonnymi składanymi na całe życie.

Z roku na rok coraz więcej młodych ludzi ze wszystkich kontynentów przyjeżdża do wioski Taizé na tygodniowe spotkania wypełnione modlitwą i wymianą myśli. Taizé odwiedzają również zwierzchnicy Kościołów. Wspólnota gościła m.in. papieża Jana Pawła II, patriarchę Konstantynopola Bartłomieja, metropolitów prawosławnych, arcybiskupów Canterbury i wielu biskupów oraz innych duchownych katolickich, prawosławnych i protestanckich z różnych stron świata.

Brat Roger

Samo Taizé jest niewielką, bardzo urokliwą wioską położoną we Francji, na południu Burgundii, na jednym ze wzgórz. Rozciąga się pomiędzy wzniesieniami gór Mâcon i Charolais. Wzgórza są spokojne i malownicze. Są to tereny zdominowane przez hodowlę i rolnictwo. Na pastwiskach wypasa się bydło i konie. W okolicy rozciągają się wzgórza Mâconnais z winnicami i sadami. Wyróżnia ją też stara architektura.

To tu, w sierpniu 1940 roku brat Roger Schütz założył międzynarodową ekumeniczną wspólnotę braci. Zależało mu, by otworzyć drogi, które mogłyby prowadzić do uzdrowienia rozdarć między chrześcijanami. Myślał także, że pojednanie chrześcijan przyczyni się do przezwyciężenia niektórych konfliktów istniejących w świecie. Miał wtedy 25 lat, a osiedlił się w tej małej francuskiej wiosce z dużym pragnieniem założenia wspólnoty, która byłaby „przypowieścią o komunii” i żyła na co dzień pojednaniem. Miejsce to wydało mu się szczególne, ponieważ w bliskim sąsiedztwie leżało słynne opactwo benedyktyńskie, Cluny, które w XI i XII wieku wywarło silny wpływ na życie Kościoła. W pobliżu także znajdowało się Citeaux z dawnym opactwem cystersów, w którym mieszkał św. Bernard z Clairvaux.

W Taizé brat Roger zdecydował się zakupić, dzięki niewielkiej pożyczce, opuszczony od wielu lat dom wraz z przyległościami. Wioska znajdowała się wówczas dwa kilometry od linii demarkacyjnej dzielącej Francję na dwie części. Brat Roger zaczął więc przyjmować uchodźców uciekających przed wojną. Udzielał schronienia tym, którym groziło niebezpieczeństwo ze strony hitlerowców, głównie Żydom. Jesienią 1941 roku napisał broszurkę Communauté de Cluny. Notes explicatives (Wspólnota Cluny. Uwagi wyjaśniające). Zawarł w niej ideę stworzenia wspólnoty kontemplacyjnej, która żyłaby w świecie, chwaląc Boga przez służbę innym ludziom. Na okładce, zamiast swojego nazwiska, umieścił sygnaturę Wspólnota Cluny. Jest to pierwszy szkic reguły Taizé.

Radość, prostota, miłosierdzie

W latach 1952–1953 brat Roger napisał właściwą regułę Wspólnoty, której fundamenty stanowiły trzy słowa streszczające Ewangelię: radość, prostota, miłosierdzie. Wart odnotowania jest fakt, że wziął udział w obradach Soboru Watykańskiego II jako oficjalny obserwator. W czasie jego obrad przybyli do Taizé pastorzy protestanccy i francuscy biskupi katoliccy na pierwsze tego typu spotkanie ekumeniczne.

Od 1969 roku do Wspólnoty należą także katolicy. W 1966 roku bracia zorganizowali pierwsze ekumeniczne spotkanie młodzieży, a w 1974 odbył się w Taizé „Sobór Młodych”. Od 1982 spotkania odbywają się także poza wioską.

Bracia tworzący Wspólnotę zobowiązują się na całe życie do dzielenia ze sobą dóbr duchowych i materialnych, do zachowywania celibatu oraz do daleko idącej prostoty. Posiadają rozliczne umiejętności. Są wśród nich lekarze i inżynierowie, są artyści, architekci, muzycy, niektórzy pracują naukowo. Można ich spotkać również w wielkich instytucjach międzynarodowych działających na rzecz pokoju, sprawiedliwości, i spraw Trzeciego Świata. Niektórzy mają wysokie kwalifikacje w takich dziedzinach jak: teologia, socjologia, agronomia, informatyka. Dla życia Wspólnoty ważnym elementem posługi są misje. Brat Roger twierdził, że bez braci na misjach, Wspólnota nie mogłaby istnieć. Od 1951 roku niektórzy bracia opuszczają Burgundię i udają się do najbiedniejszych zakątków świata, by tam dzielić życie z ubogimi. Miejsca, w których żyją noszą nazwę fraterni i nie są one stałymi ośrodkami misyjnymi, ponieważ co pewien czas bracia zmieniają miejsce pobytu. Obecnie małe fraternie znajdują się w najuboższych dzielnicach wielkich miast w takich krajach jak: Senegal, Brazylia, Bangladesz i Korea Południowa. Bracia starają się tam dzielić warunki życia swego otoczenia. Zajmują się tymi, którzy zostali głęboko zranieni i odrzuceni przez ludzi. Opiekują się najuboższymi, więźniami, chorymi i umierającymi, sierotami, dziećmi ulicy.

Gościnność

Cechą Wspólnoty z Taizé jest niezwykła gościnność. Reguła Taizé z 1952 roku podkreśla jej rolę: „W gościu mamy przyjąć samego Chrystusa. Uczymy się przyjmować, zgódźmy się na ofiarę z naszego wolnego czasu; niech gościnność będzie szczodra i roztropna”. Bracia zamierzali prowadzić życie ukryte i pustelnicze, ale goszczenie innych zawsze było istotną częścią życia Wspólnoty. Już od 1949 roku zaczęli się pojawiać pierwsi pielgrzymi w Taizé. Początkowo ruch pielgrzymów był niewielki. Przyjeżdżało od kilku do kilkunastu osób, by uczestniczyć we wspólnych modlitwach. Wśród odwiedzających Taizé znajdowali się zarówno księża, zakonnicy katoliccy, jak i teologowie protestanccy, którzy zbierali się na wspólnej modlitwie. Przede wszystkim jednak wspólnota przyjmowała wielu młodych ludzi. Początkowo nie zakłócali spokojnego życia braci. Pierwsze międzynarodowe ekumeniczne spotkanie młodych w Taizé odbyło się w 1966 roku. W tym samym roku do sąsiedniej wioski Ameugny przybyły Siostry św. Andrzeja, które pomagają do dziś braciom w przyjmowaniu młodych. Od 1994 roku również polskie siostry ze Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego, zwane też urszulankami szarymi, pomagają w przyjmowaniu pielgrzymów, znają one języki krajów Europy Środkowej i Wschodniej, więc oba zgromadzenia wzajemnie się dopełniają.

Od końca lat 50. wspólnota z Taizé gości młodych ludzi, którzy licznie przybywają z całej Europy, a także z innych kontynentów. Przez cały rok mogą oni uczestniczyć w cotygodniowych modlitewno-refleksyjnych Spotkaniach Młodych, w cyklu od niedzieli do niedzieli. Bracia zapraszają przybywających do włączenia się w codzienny rytm życia wspólnoty, co wiąże się trzy razy dziennie z modlitwą, spotkaniami biblijnymi, wspólnymi posiłkami, a także pracami praktycznymi związanymi z organizacją wspólnego życia. W czasie dnia jest okazja do wymiany myśli i doświadczeń z uczestnikami z innych krajów.

Od końca lat 70. wspólnota braci z Taizé zaczęła organizować Spotkania Młodych w różnych miejscach na świecie pod hasłem: „Pielgrzymka zaufania przez ziemię”. Od 1978 roku są to pięciodniowe Europejskie Spotkania Młodych, organizowane na przełomie każdego roku, w jednym z miast Europy Wschodniej lub Zachodniej.

Ostinata i kanony

Ważnym i bardzo charakterystycznym elementem wspólnej modlitwy w Taizé jest śpiew. Wielojęzyczność pielgrzymów przybywających do Taizé, sprawia jednak, że wykorzystanie tradycyjnych pieśni kościelnych, o długich tekstach i wielu zwrotkach jest niemożliwe. Aby umożliwić każdemu świadome uczestnictwo w modlitwie. Wspólnota zaczęła szukać prostszych form muzyki kościelnej. W 1975 roku zamówiono kompozycję kilkudziesięciu utworów u paryskiego organisty Jacques’a Berthiera. Oprócz śpiewów Jacques’a Berthiera, obecnie w Taizé wykorzystuje się też kompozycje Josepha Gelineau, tradycyjne melodie prawosławne i utwory komponowane przez członków Wspólnoty.

Główną cecha charakterystyczną śpiewów z Taizé jest ich prosty, najczęściej jednozdaniowy tekst, będący często cytatem z Biblii lub tradycji kościołów. Niewielki rozmiar tekstu sprawia, że jest on łatwy do zapamiętania, pomimo użycia różnych języków. Melodia natomiast skłania do refleksji i wewnętrznego wyciszenia się. Formalnie większość śpiewów z Taize to ostinata i kanony. Podstawowy układ śpiewu może być wykonywany przez niewielkie grupy, ale pełne aranżacje na chór z instrumentalizacją i partiami solistów są też stosowane podczas wielkich zgromadzeń liturgicznych. Proste melodie, medytacyjny charakter i tłumaczenia na wiele języków przyczyniły się do popularności śpiewów z Taizé wśród chrześcijan. Stosowane są one w praktyce liturgicznej większości wyznań na wszystkich kontynentach. Śpiewy są niewątpliwie najbardziej rozpoznawalnym owocem istnienia Wspólnoty.

Brat Roger, założyciel wspólnoty, zmarł 16 sierpnia 2005 r. w wieku 90 lat, zabity podczas wieczornej modlitwy przez niezrównoważoną osobę. Na swojego następcę już wcześniej wybrał brat Aloisa, który jest od tego czasu przeorem wspólnoty.

***

42. Europejskie Spotkanie Młodych we Wrocławiu będzie trwało od soboty 28 grudnia 2019 do środy 1 stycznia 2020. To już piąte spotkanie zorganizowane w Polsce i trzecie w stolicy Dolnego Śląska. Pod koniec roku do stolicy Dolnego Śląska przyjedzie kilkanaście tysięcy młodych w wieku od 18 do 35 lat z prawie 70 krajów.

Uczestnicy Europejskiego Spotkania Młodych są przyjmowani albo przez mieszkańców miasta i pobliskich miejscowości, albo w miejscach wspólnego zakwaterowania np. salach parafialnych, szkolnych lub w salach gimnastycznych. Każde europejskie spotkanie gromadzi tysiące młodych katolików, prawosławnych i protestantów z całego świata. Młodzi przyjeżdżają, by razem się modlić, ale też włączyć się na kilka dni w życie wspólnot lokalnych Kościołów chrześcijańskich. To okazja, by wspólnie być ze sobą, ale też szukać odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące wiary i sensu życia.

Do tej pory spotkania odbywały się w wielu europejskich miastach, m.in. w Paryżu, Rzymie, Londynie, Pradze, Budapeszcie, Berlinie, Genewie, Brukseli, a także w Polsce (we Wrocławiu – w 1989 i 1995 roku, w Warszawie w 1999 i w Poznaniu w 2009).

Ewelina Gładysz
eSPe135