2 lipca przypada staropolskie święto liturgiczne Matki Bożej Jagodnej. Ma ścisły związek z obchodzoną w tym dniu do 1969 r. uroczystością Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Upamiętnia ona nawiedzenie św. Elżbiety przez Maryję, która dowiedziawszy się od anioła, że dla Boga nie ma rzeczy niemożliwych, czym prędzej wyruszyła z Nazaretu do mieszkającej w Ajn Karim kuzynki.

Święto liturgiczne powstało w 1253 r. z inicjatywy św. Bonawentury, który wprowadził je do wszystkich wspólnot braci mniejszych, uważając za niezwykle ważne. Następnie papież Bonifacy IX wprowadził je w 1399 r. do liturgii powszechnej. Oficjalnie zostało ustanowione w 1441 r., a obchodzono je właśnie 2 lipca.

W 1969 r. papież Paweł VI zmienił datę uroczystości na dzień 31 maja, aby wypadała po Zwiastowaniu (25 marca), a przed narodzinami św. Jana Chrzciciela (24 czerwca). Jednak w tradycyjnym rzymskokatolickim kalendarzu liturgicznym respektowanym przez kościół mariawitów oraz kościoły protestanckie, data pozostała niezmieniona.

W Polsce uroczystość ta była bardzo popularna i zespalała się z przedchrześcijańskim świętem płodności, podczas którego składano bóstwom ofiary z płodów ziemi, aby zapewnić sobie urodzaj. Ludowy przekaz głosił, że spodziewająca się Dziecka Maryja wędrowała samotnie 150 km poprzez góry i lasy, żywiąc się zrywanymi po drodze owocami. Dlatego w Polsce powstała tradycja, aby w dniu 2 lipca nie zrywać poziomek, jagód, agrestu, malin, wiśni i porzeczek. Miały pozostać dla Maryi – Jej nie mogło zabraknąć w drodze pożywienia.

Matka Boża Jagodna została patronką matek i kobiet brzemiennych, które wierzyły, że jeśli nie będą zrywać jagód i powierzą się Jej opiece, to za Jej przyczyną urodzą zdrowe dzieci i odejdzie od nich zły omen, a narodzone potomstwo będzie odporne na choroby i czary. Wierzono też, że Matka Boża opiekuje się duszami zmarłych dzieci i w tym dniu zabiera je do nieba na poziomki. W krakowskim Muzeum Narodowym i w Muzeum Miejskim w Żywcu znajdują się wizerunki przedstawiające Matkę Boską z poziomką.

Jako ciekawostkę dodam, że Matka Boża Jagodna była darzona wielką czcią na kresach. Jej słynący cudami obraz znajdował się w klasztorze dominikanów w Latyczowie. Podczas wojny z bolszewikami w 1920 r. został wywieziony do Warszawy i miał tam pozostać na stałe. Jednak w latach 20. wrócił do Łucka (Latyczów znalazł się na terenie Rosji sowieckiej) i był dla wierzących wielkim wsparciem podczas krwawych „czerwonych nocy” na Wołyniu. W 1945 r. cudowny obraz po raz kolejny „udał się na emigrację” do Lublina i przebywa tam do dziś – znalazł schronienie w kaplicy sióstr bezhabitowych.

Z uzyskanych informacji wynika, że na terenie wschodniej Polski i kresów odpusty Matki Bożej Jagodnej są organizowane bardzo uroczyście i odbywają się tradycyjnie 2 lipca.

Matko Boska Jagodna
To Ty dojrzewających jagód czerwień
Zanosisz w niebie dla dzieciaków
Którym kostucha życie przerwie
Nim da spróbować jagód smaku
Matko Boska Jagodna
Tak łatwo się potknąć o kamień
Tak łatwo o kamienia brak
Choć nie chcę, to bez końca ranię
Raz piołun, raz borówek smak…

(tekst anonimowej pieśni)

Mariola Wiertek

franciszkanie.pl