4 kwietnia 1292 roku zmarł Girolamo Masci, pierwszy franciszkański papież, który przybrał imię Mikołaja IV. Jego pontyfikat trwał od 22 lutego 1288 roku.

Hieronim Masci urodził się w roku 1220 we włoskiej Ascoli Piceno. Pochodził z rodziny urzędniczej. Wstąpił do zakonu franciszkanów i w 1272 roku został prowincjałem w Dalmacji, a dwa lata później generałem zakonu. Jego poprzednikiem na tym urzędzie był teolog i mistyk św. Bonawentura z Bagnoregio.

Hieronim Masci był legatem papieża Grzegorza X w Konstantynopolu. Papież Mikołaj III w 1278 roku nadał mu tytuł kardynała-prezbitera kościoła S. Pudenziana. Kolejny papież, Marcin IV mianował go kardynałem-biskupem Palestriny.

W roku 1287 zmarł papież Honoriusz IV, a trwające kilka miesięcy konklawe nie mogło wybrać nowego papieża. W trakcie trwania obrad, w wyniku wielkich upałów zmarło sześciu kardynałów. 15 lutego 1288 roku następcą św. Piotra wybrano kardynała Masciego, ale ten dwukrotnie odmawiał przyjęcia tego urzędu. Jednak ostatecznie zgodził się. Przyjął imię Mikołaja IV, posługę papieską pełnił od 22 lutego 1288 roku do 4 kwietnia 1292 roku.

Mikołaj IV żył ascetycznie, a jego pontyfikat charakteryzował się franciszkańską pokorą i dobrocią. Nazwano go wielkim papieżem misjonarzy, ponieważ z jego polecenia zakony rozwinęły pracę misyjną w Albanii, Serbii, Bośni i Armenii. Z jego listami w 1289 roku franciszkanin Jan z Montecorvino dotarł aż do Pekinu, dając początek misji katolickiej w Kraju Środka.

Mikołaj IV ustanowił swojego przyjaciela bł. Konrada z Ascoli Piceno (1234-1289) papieskim teologiem i doradcą, jednak poważna choroba uniemożliwiła mu pracę u boku papieża. Mikołaj IV ogłosił bullę „Coelestis altitudo potentiae”, w której zatwierdził praktykę przekazywania połowy dochodów Stolicy Apostolskiej do kolegium kardynalskiego jako wynagrodzenie za pracę.

Podczas jego pontyfikatu zakończyły się wyprawy krzyżowe, a chrześcijanie utracili ostatnie placówki w Palestynie i Syrii. W 1291 roku padł ostatni bastion krzyżowców w Ziemi Świętej, a z nim nadzieja na pielgrzymki do Betlejem. Wtedy to Mikołaj IV powierzył słynnemu florenckiemu architektowi i rzeźbiarzowi Arnolfo di Cambio stworzenie kamiennej szopki w bazylice Santa Maria Maggiore (Matki Bożej Większej). Był to franciszkański sposób przeżywania radości z wcielenia Chrystusa, zwyczaj urządzania szopki bożonarodzeniowej zapoczątkował św. Franciszek z Asyżu w 1223 roku w Greccio.

Mikołaj IV przebudował i upiększył bazyliki S. Maria Maggiore i św. Jana na Lateranie. Z jego inicjatywy powstały w Lizbonie i w Montpellier uniwersytety. Papież franciszkanin nakłonił dominikanina bł. Jakuba da Voragine (1230-ok.1278), autora „Złotej legendy” (słynnego średniowiecznego zbioru hagiograficznego) do przyjęcia godności arcybiskupa Genui.

Mikołaj IV zmarł w Rzymie. Jego ciało pochowano w bazylice S. Maria Maggiore.

franciszkanie.pl