Ludzie Wschodu czytali Platona, mówili po grecku i byli mistykami. Ludzie Zachodu czytali Arystotelesa, mówili po łacinie i byli prawnikami. Kiedy głoszono im Chrystusa – przyjęli tę naukę, ale nie przestali być sobą. Mieli swoje herezje i swoich Ojców Kościoła: Zachód - Augustyna i Grzegorza Wielkiego, Wschód - Bazylego i Grzegorza z Nazjanzu. Byli jednym Kościołem, ale coraz dalej było z Rzymu do Konstantynopola. Na wzajemnie niezrozumienie nałożył się konflikt o „mały” szczegół w wyznaniu wiary. W 1054 r. papież Leon IX obłożył ekskomuniką patriarchę Konstantynopola, ten odpowiedział tym samym – i tak na Ciele Chrystusa pojawiło się pierwsze pęknięcie: na Kościół Rzymskokatolicki i Kościół Prawosławny.

 

Legenda głosi, że niecałe 500 lat później, w 1517 r. Marcin Luter przybił na drzwiach kościoła w Wittenberdze 95 tez, kwestionujących praktyki Kościoła katolickiego. W legendzie tej z prawdą mija się jedynie malowniczy obraz przybijania – drzwi w rzeczywistości były metalowe. Sam Luter zaś nie zdawał sobie sprawy, że wystąpieniem i późniejszą obroną swych tez przyczyni się do kolejnego rozłamu Kościoła. Rozłam ten nastąpił ostatecznie w 1530 r., poprzez ogłoszenie Augsburskiego Wyznania Wiary. Mistyczne Ciało Chrystusa pękło po raz kolejny: pojawił się protestantyzm.

 

Pojawienie się protestantyzmu wywołało falę kolejnych podziałów: na baptystów i metodystów, kalwinów i prezbiterian, adwentystów i zielonoświątkowców. Dziś Światowa Rada Kościołów skupia aż 286 Kościołów i wyznań chrześcijańskich. 286 połamanych części Ciała Chrystusa. Trudno nie czuć bólu...

 

 

Podzielone chrześcijaństwo bywa częściej zgorszeniem niż świadectwem. Zwłaszcza na misjach widoczne stawało się, że podział osłabia wiarygodność Kościoła. Po raz pierwszy modlić się o jedność zaczął szkocki ruch zielonoświątkowy, już w 1740 r. Dwieście lat później, w 1964 r. możliwa stała się wspólna modlitwa patriarchów Wschodu i Zachodu: w Jerozolimie Athenagoras I i Paweł VI odmówili wspólnie Jezusową modlitwę „Aby byli jedno”.

 

Dziś ekumenizm rozumiany jako zaangażowanie na rzecz jedności chrześcijan stał się chlebem powszednim i nikomu nie grozi kościelna kara za odwiedzenie świątyni innego wyznania. W 2000 r. podpisana została deklaracja o wzajemnym uznawaniu sakramentu chrztu. W 2001 r. otrzymaliśmy ekumeniczny przekład Nowego Testamentu. Co roku przeżywamy Tydzień Modlitw o Jedność. Czego więc trzeba więcej, skoro idziemy w dobrym kierunku?

 

 

Można by wykrzyknąć: niech żyje ekumenizm! – i z pieśnią radości na ustach, trzymając się za ręce, głosić światu jednego Jezusa, w którego wszyscy przecież wierzymy. Można by – gdyby nie Eucharystia.

 

Protestanci widzą w niej środek do osiągnięcia jedności – ale dla Kościoła katolickiego, co mocno podkreślał Jan Paweł II w encyklice „Ecclesia de Eucharistia”, jak również dla Kościoła prawosławnego, Eucharystia jest celem ekumenizmu, a nie jego instrumentem. Nie może być wspólnej Eucharystii bez wspólnej wiary.

 

Problem z Eucharystią uświadamia nam, jak mylne jest wyobrażenie jedności chrześcijaństwa jako sprawy bliskiej; jak bardzo przecenia się wspólne ustalenia, nie zauważając różnic, które nie tylko trwają, ale i narastają. Taką nową przeszkodą na drodze jedności stało się na przykład udzielanie święceń kapłańskim kobietom w Kościele anglikańskim. Stałym problem, nadal trudnym do rozwiązania, jest różne pojmowanie obecności Chrystusa w Eucharystii.