Jak to uczynić? Sposobów jest wiele. Kluczem, który pomoże nam ocenić stan duszy, może być Dekalog. Warto przyjrzeć się własnej codzienności pod kątem każdego z przykazań. Można pójść jeszcze innym torem, to znaczy spojrzeć na nasze postępowanie pod kątem przykazania miłości, zobaczyć, jak wygląda w mojej praktyce miłość względem Boga, wobec bliźniego i siebie samego. Te trzy płaszczyzny – jak doskonale wiemy – są niebywale ważne i nierozłączne.

Którykolwiek z podanych kluczy zastosujemy, zauważymy, że niestety w duchowym bilansie pojawia się grzech, słabość, strata. I nawet gdybyśmy stwierdzili, że nasze duchowe manko jest spore, że może sięga granicy pewnego kryzysu, trzeba mieć wówczas na uwadze jedną rzecz: nasze grzechy, choćby największe, są kroplą, która może utonąć w oceanie Bożego Miłosierdzia, jeśli tylko na to pozwolimy. Bóg zawsze okazuje miłosierdzie, ilekroć spotyka się z ludzką szczerością, prostotą i rzetelnym postanowieniem przemiany, poprawy. Tak więc nie czynię rachunku sumienia po to, by się zdołować, ale po to, by się dać podnieść Jezusowi, który przychodzi z łaską przebaczenia, miłosierdzia.

Oczy Pana Boga

Aby nasz wewnętrzny bilans miał sens, nim przystąpimy do niego, powinniśmy uczynić ważną rzecz: pomodlić się do Ducha Świętego, prosto, własnymi słowami, nawet jednym szczerym zdaniem. Dobrze jest poprosić Ducha prawdy, aby pomógł nam wejść w głąb naszego serca, aby pozwolił spojrzeć nam na nas samych takim wejrzeniem, jakim ogarnia nas w swojej miłości Pan Bóg. To Duch Święty może ożywić nasze sumienia, oświecić je zwłaszcza wtedy, kiedy pozwoliliśmy sobie zagłuszyć nasz wewnętrzny budzik. Duch Pocieszyciel pozwoli nam rzetelnie dostrzec zarówno to, co dobre, jak i to, co wymaga przemiany, poprawy, nawrócenia.

Salon odnowy

Kiedy już wykonamy te trzy kroki: modlitwa do Ducha Świętego, bilans zysków, podsumowanie strat, kolejnym będzie duchowy salon odnowy, czyli sakramentalna spowiedź. Wiemy, jak ważnym jest dla nas wygląd zewnętrzny. Trzeba więc, abyśmy w podobny sposób (albo jeszcze intensywniej) troszczyli się o własne wnętrze. Nie wystarczy dokonać rachunku, trzeba udać się do Tego, który spłacił za nas wszelki zapis dłużny, wymazał go nie czymś przemijającym, ale własną Krwią. Niech On będzie naszym oczyszczeniem i umocnieniem w dobrym.

Nie tylko przed spowiedzią

Rachunek sumienia to nie tylko kwestia związana ze spowiedzią. Można go bowiem czynić każdego dnia, na przykład podczas wieczornej modlitwy, podsumowując kolejny dany nam dzień, uwielbiając Boga za to, co było piękne i przepraszając za to, co było nie w porządku względem Niego lub ludzi, których On akurat wtedy postawił na ścieżce naszego życia.

Nie jesteśmy sami

Przy okazji naszych  wielkopostnych zamyśleń, chciałbym wspomnieć jeszcze jeden fakt. Pan Bóg w trosce o nasze szczęście dał nam duchowych przyjaciół: Anioła Stróża, świętych Patronów, Matkę Jezusa. Skoro Oni są przy nas zarówno wtedy, gdy nasze postępowanie jest budujące, jak i wówczas, gdy zasmucamy Boga swymi postawami, warto, abyśmy od czasu do czasu tym Boskim Opiekunom powiedzieli słowo dziękuję czy też przepraszam. Niech ich obecność będzie dla nas zapewnieniem, że w przeprowadzeniu naszych wewnętrznych bilansów nie jesteśmy sami!

ks. Piotr Mieleszyński