Na wystawie w Pałacu Rzeczypospolitej (plac Krasińskich 3/5) prezentowany będzie trzeci spośród najstarszych – rękopis redakcji warszawskiej ze zbiorów Biblioteki Narodowej – znajdujący się w kodeksie „Miscellanea theologica”, zawierającym także inne modlitwy i traktaty teologiczne.

 

Zastosowane tam formy językowe wskazują, że ta właśnie wersja tekstu mogła inspirować Sienkiewicza piszącego „Krzyżaków”.

 

W trakcie pokazu odbędą się dwa wykłady: o godz. 15 prof. dr hab. Paweł Stępień zaprezentuje prelekcję ” Pieśń-zagadka. O przeniknionych i nieprzeniknionych sekretach „Bogurodzicy””. Następnie dr hab. Paweł Gancarczyk zastanowi się nad tym, czy „Bogurodzica” jest bardziej pieśnią rycerską, czy modlitwą.

 

O godz. 17 odbędzie się koncert muzyki dawnej w wykonaniu zespołu Il Canto, który oprócz „Bogurodzicy” zaprezentuje też inne średniowieczne pieśni maryjne.

 

„Bogurodzica” tradycyjnie uważana jest za pierwszy polski hymn narodowy. Otwiera jednocześnie historię polskiej literatury.

 

Jest to najstarszy zachowany w całości spójny tekst w języku polskim. Określana była przez Jana Długosza mianem carmen patrium (pieśni ojczystej). Śpiewana w ważnych dla wspólnoty narodowej momentach – przed najważniejszymi bitwami, w trakcie obrzędów koronacyjnych czy podczas podniosłych uroczystości kościelnych – pełniła przez wieki funkcję hymnu narodowego.

 

W takiej postaci wprowadzona została także do kultury popularnej – najpierw przez Henryka Sienkiewicza w „Krzyżakach”, gdzie rycerstwo polskie śpiewa ją przed bitwą pod Grunwaldem, a następnie w ekranizacji powieści w reżyserii Aleksandra Forda.

 

Pierwotna, tzw. archaiczna część pieśni to dwie pierwsze strofy, których autorstwo w średniowieczu przypisywane było św. Wojciechowi. Współczesne badania wskazują jednak, że pochodzą one raczej z XIII w., a kolejne są jeszcze późniejsze. „Bogurodzica” zachowała się w wielu wersjach, zwanych redakcjami.

 

W sobotę zobaczyć będzie można także trzy inne najciekawsze wersje pieśni ze zbiorów Biblioteki Narodowej: rękopis cyrylicą ze „Statutu Litewskiego pierwszego”, pierwsze wydanie „Bogurodzicy” drukiem oraz „Statuta y przywileje koronne” Jana Herbuta, w którym „Bogurodzica” została zatytułowana jako pieśń ułożona przez św. Wojciecha.

 

Pokaz rękopisu „Bogurodzicy” odbędzie się w ramach cyklu „Pierwsze/Najstarsze” organizowanego przez Bibliotekę Narodową z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski. Co miesiąc Biblioteka Narodowa prezentuje pierwsze teksty i najstarsze zabytki kultury i historii, dokumentujące początki państwa polskiego.

 

„Gość Warszawski”