Ruchliwość ludzka jest bardzo ważnym zjawiskiem dla współczesnego życia i ma znaczący wpływ na życie poszczególnych osób a także całych społeczeństw[44]. Mając na uwadze masowość współczesnej migracji – której jak się szacuje doświadcza 200 milionów osób – zaczęto to zjawisko określać jako: pojawienie się szóstego kontynentu[45]. Zadaniem Kościoła jest dawanie świadectwa – na tym nowym kontynencie - w nowej sytuacji zbawczej, w jakiej znalazł się człowiek. W Liście podkreślona została aktualność problemu migracyjnego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rozszerzanie się kategorii ludzi w drodze. Wśród tych kategorii instrukcja Erga migrantes caritas Christi wymienia: migrantów, uciekinierów, uchodźców, wygnańców, jak również studentów zagranicznych[46]. Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego wraz z Papieską Radą Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych zachęcają przełożonych generalnych i przełożone generalne do odpowiedzi na tę naglącą potrzebę czasów. Dykasterie zalecają przełożonym poinformowanie członków i członkinie swoich instytutów o tej naglącej potrzebie - w sposób w jaki będą uważali za najbardziej odpowiedni - oraz zachęcanie ich do zaangażowania się w duszpasterstwo migrantów z uwzględnieniem wszystkich sektorów migracji, respektując jednocześnie dary jakie Bóg złożył w każdym z nich i biorąc pod uwagę charyzmat instytutu[47].

 

Skoro powstanie każdego instytutu wynikało z konieczności zaspokojenia jakiejś potrzeby oraz wiąże się z wypełnieniem w Kościele i świecie ściśle określonych zadań istnieją instytuty, których celem jest szeroko pojęta działalność apostolska na rzecz migrantów[48]. Wśród migrantów różnych narodowości pracują również członkowie instytutów, które jako swój charyzmatyczny cel nie mają apostolstwa na rzecz migrantów, jednak spełniają to zadanie ze względu na potrzeby duszpasterskie. Stolica Apostolska zaprasza te instytuty, których charyzmat bezpośrednio nie wiąże się z troską o migrantów, by hojnie i rozważnie – na miarę swoich możliwości i przy współpracy z pasterzami Kościoła – skierować część swoich członków do pracy w sektorze migracji[49]. Zjawisko współczesnej migracji jest dla instytutów wyzwaniem do refleksji nad własnymi charyzmatami, aby skutecznie odpowiedzieć na potrzeby współczesnego świata[50].

 

Fenomen migracji i związana z tym problematyka wymaga od Kościoła specjalnego duszpasterstwa, w zależności od struktur terytorialnych i parafialnych. Jest to duszpasterstwo do tego stopnia specyficzne, że zasługuje na uwagę i poparcie również osób konsekrowanych, w łączności z pasterzami Kościoła[51]. Skoro wierni – migranci – mają prowadzić święte życie[52], to pasterze mają zapewnić środki prowadzące od tego celu. Celem struktury duszpasterstwa migrantów, w której osoby konsekrowane również mają swoją rolę i zadania jest zapewnienie ludziom w drodze środków służących ich świętości życia[53. Konsekrowani poprzez swoją apostolską działalność w znacznym stopniu mogą przyczyniać się, aby wierni migranci otrzymywali pomoce od swoich pasterzy z duchowych dóbr Kościoła, zwłaszcza zaś Słowa Bożego i sakramentów[54]. Bowiem działalność apostolska instytutów należąca do ich natury i wynikająca z ich integralnej przynależności do Ludu Bożego oraz ścisłego włączenia w misję apostolską Kościoła winna być realizowana z uwzględnieniem posłuszeństwa pasterzom Kościoła, a także zasady zachowania wierności charakterowi i tradycjom instytutu, duchowi i celom założyciela, a więc własnemu dziedzictwu. Stąd model relacji miedzy instytutami pełniącymi posługę na rzecz migrantów a Kościołem partykularnym wymaga szczegółowych regulacji prawnych.

 

W nową wizję zjawiska migracji wpisane jest naturalne dążenie wszystkich ludzi do zjednoczenia, co stwarza nowe możliwości na gruncie ekumenizmu. W realizacji ekumenicznych dążeń w rzeczywistości migracji mogą służyć pomocą wskazania z Orędzia Papieża Jana Pawła II na doroczny Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy[55], który w roku publikacji Listu był obchodzony już po raz 91. Ta kontynuacja podkreśla ważność tego fenomenu i jego złożoność, a także wypływające z niego bardzo aktualne zobowiązania kościelne na polu ekumenicznym, międzyreligijnym i interkulturowym[56].