Wśród wielu śladów „narodzin Niepodległej” na Jasnej Górze jest i ta - odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej. Inicjator POW Józef Piłsudski, współtwórca polskiej niepodległości, był także jasnogórskim pielgrzymem. Historia polskiej martyrologii wpisana jest w liczne pamiątki i wota gromadzone w Sanktuarium. Eksponowane są w Skarbcu, Muzeum 600-lecia czy w Bastionie św. Rocha.

Częstochowskie Sanktuarium poprzez nigdy nie zamierający tutaj ruch pielgrzymkowy wpływało na kształtowanie się poczucia wspólnoty zjednoczonej językiem, tradycją, a przede wszystkim modlitwą do Tej, którą uważano za Królową Polski. To na Jasnej Górze, przez 123 lata niewoli, przede wszystkim obecność Maryi, choć bez Polski na mapach, była niezwykle silnie odczuwana przez naród. W 1903 r. Henryk Sienkiewicz podczas pobytu tutaj napisał: „Na Jasnej Górze bije nieśmiertelne serce polskiego ludu”.

W rocznicę powstania listopadowego, 29 1istopada 1916 roku, o. Aleksander Łaziński wypowiedział w Bazylice znamienne słowa: „Ukochana ojczyzna strzaskana trzema gromami, jak drzewo odrośnie z odziemków, ścięta lodem zdrady i samolubnej obojętności rozgrzeje się miłością swych synów i zmartwychwstanie". Dzięki temu różnorakiemu podtrzymywaniu „bicia nieśmiertelnego serca ludu” wzrastało poczucie jedności, tak ważne w obliczu zagrożenia egzystencji i ducha narodu, prowadzonej przez zaborcę walki z polską kulturą i językiem.

Epitafia i tablice ufundowane przez pokolenia Polaków upamiętniają - poświęcenie, ofiarność i umiłowanie Boga i Ojczyzny.

Wdzięczność dla patronki Polski - Maryi Jasnogórskiej, po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. sprawiła, że w następnych latach we wszystkich sprawach religijnych i narodowych Polacy nauczyli się przychodzić na Jasną Górę. Wśród pielgrzymów był też Marszałek Polski, Józef Piłsudski.

Przybył tu 20 października 1921 r., by podziękować za zwycięską wojnę z bolszewikami. Mszę św. w intencji Rzeczpospolitej i naczelnego wodza celebrował osobisty kapelan marszałka, ks. prałat Marian Tokarzewski. Następnie w Kaplicy Cudownego Obrazu Józef Piłsudski odczytał Akt Oddania Polski opiece Najświętszej Maryi Panny. Wizyta marszałka była dziękczynieniem za zwycięstwo w sierpniowej Bitwie Warszawskiej. Pamiątką po tamtej pielgrzymce jest wpis Piłsudskiego do klasztornej księgi.

Piłsudski z oficjalną wizytą jako naczelnik państwa do Częstochowy przyjechał tylko raz. Bywał jednak tu wcześniej, by konspiracyjnie organizować na terenie Królestwa Polskiego walkę o wolną Polskę. Odwiedził miasto jeszcze jako przywódca i działacz Polskiej Partii Socjalistycznej. Okręg Częstochowski PPS był bowiem jedynym okręgiem partii, który opowiedział się po stronie niepodległościowego nurtu PPS, utożsamianego z Józefem Piłsudskim, zaś Częstochowa terenem działania wszystkich organizacji bojowych z PPS. W okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej i w latach wojny częstochowianie aktywnie angażowali się w działalność związków strzeleckich, walczyli w Legionach Polskich, czy Polskiej Organizacji Wojskowej.

Jasna Góra już 4 listopada 1918 roku przeżyła brzask wolności. Późnym wieczorem w murach twierdzy jasnogórskiej przeor o. Piotr Markiewicz powitał uroczyście pododdział wojska polskiego przybyły pod dowództwem podporucznika Artura Wiśniewskiego, jako symbol wolnej i suwerennej Polski. Przejął on w imieniu generała Tadeusza Rozwadowskiego, szefa sztabu, komendanturę nad Jasną Górą od władz austriackich.

Mirosława Szymusik
www.jasnagora.com