Jak widać, umiarkowanie okazuje się narzędziem miłosierdzia. Jednakże zawsze balansuje na cienkiej granicy subiektywnych odczuć. Jak bowiem ocenić zasadność potrzeb czy związanych z nimi żądań? Św. Benedykt zdaje się być świadomy, że w tym obszarze możliwe są nadużycia. Szemranie to wyrażanie dezaprobaty na zaproponowane – zazwyczaj przez przełożonego – rozwiązanie mające charakter umiarkowania. To właśnie może być zagrożeniem dla pokoju pomiędzy braćmi czy we wspólnocie. Decydującą rolę odgrywa tu opat, „który musi miarkować i układać wszystko taki sposób, aby i dusze postępowały na drodze zbawienia i bracia wykonywali swoją pracę nie mając słusznych powodów do szemrania” (RB 41, 5). W tych słowach ukazana jest jeszcze dalsza perspektywa stosowania umiaru – teologiczna. Właściwe zaspokojenie potrzeb mnichów jest równoznaczne z zapewnieniem im odpowiednich warunków dla realizacji głównego ich zadania – postępowania ku zbawieniu. Dotykamy tu ważnego motywu duchowości i ascetyki benedyktyńskiej. Jest to droga normalności i spokoju, unikająca krańcowości a nade wszystko uwzględniająca potrzeby człowieka. Dlatego też św. Benedykt w wyżej cytowanym fragmencie odważa się wspomnieć o istnieniu „słusznych powodów do szemrania”. Umiar jest nieustanną troską o zachowanie równowagi, której zasady i warunki określają obie strony – ten, kogo dotyczy, i ten, kto ją wyznacza.
 

Należy wreszcie wspomnieć o jeszcze jednym obszarze stosowania umiaru. Wiąże się on ze stosowaniem sankcji karnych. Rzecz jasna sama ich konieczność zawsze wynika w jakiś sposób z sytuacją krańcową, jednakże i tutaj musi być zachowana właściwa miara. Wszystko zależy od rodzaju winy i postawy winowajcy. Rozdziały 27. i 28. pokazują cały wachlarz możliwych do zastosowania środków. Ich właściwy dobór jest wyrazem mądrości, która również posługuje się narzędziem roztropności i umiaru. Wyraźnie pisze o tym św. Benedykt gdy chodzi o karanie dzieci – „Dzieci do lat piętnastu powinni wszyscy starannie utrzymywać w karności i pilnować, lecz i to czynić należy z wszelkim umiarem i roztropnością – cum omni mensura et ratione” (RB, 70, 4-5). I w tym sformułowaniu pojawia się znane już nam określenie mesnura. Towarzyszy mu odwołanie do rozumu – rozsądku, racji. Szczególną formą takiej postawy, bardzo ważną w delikatnej materii naprawy błędów ludzkich, jest dyskrecja, przejawiająca się choćby w nie rozgłaszaniu niepotrzebnym własnych i cudzych ran (RB 46, 5 – 6).
 

Na koniec – jeszcze jedno pole zastosowania umiaru. Bardzo niepozorne, ale nie mogło ono ujść uwadze wrażliwości św. Benedykta. Zaleca on stosowanie właściwej miary również w odzieży (Abbas autem de mensura provident…). Winna mieć ona właściwe rozmiary – a dosłownie mensurata – czyli nie za krótka, lecz „dostatecznie długa dla noszących ją mnichów” (RB 55, 8). I tym razem trzeba uważać jakby „w jedną stronę”, natomiast powodem tej troski jest przede wszystkim praktyczność i porządek.

Wspominaliśmy o ważnej roli umiarkowania jako swoistej przeciwwagi wszelkiej krańcowości. Wyżej przedstawione rozumienia i sposoby funkcjonowania umiarkowania zdają się wystarczająco uzasadniać tę tezę. Próbując nieco bardziej zgłębić rozmaite jej aspekty możemy dotrzeć do jeszcze szerszych perspektyw tego pojęcia. Aby stało się to czytelne, wypadałoby zwrócić uwagę na drobny, acz istotny kwantyfikator jakim jest słowo „zbyt”. Bez wątpienia określa ono nadmiar (zbytek). Zauważmy, że dość często pojawia się ono w tekście św. Benedykta, otwierając tym samym nowe pole rozumienia – tym razem bardziej explicite – samego umiarkowania.