DRUKUJ
Jan Jaroszyński
Media: idole i stereotypy kontra autorytety
Dotyczy to każdej osoby, a w szczególności natury autorytetów
Powyższe zagadnienie stanowi podstawę personalizmu chrześcijańskiego, a termin ten wprowadził na przełomie XIX i XX w. Ch. B. Renouvier, głosząc, że osobowość jest najwyższą kategorią. Już sam opis stworzenia człowieka wskazuje na jego niepowtarzalność wśród innych istot. Personalizm uznaje osobę ludzką za doskonałą postać na ziemi. Z założeń filozoficznych i teologicznych chrześcijańskiej koncepcji człowieka wynikają następujące postawy bytu ludzkiego:
1. Teocentryzm - skierowanie ku Bogu, polegające na wierze, że wszystko od Niego pochodzi i do Niego zmierza.
2. Chrystocentryzm - w Chrystusie złączone jest bóstwo i człowieczeństwo wzywające do nowego widzenia człowieczeństwa.
3. Antropocentryzm - człowiek stanowi ośrodek wszelkich działań ludzkich. Oznacza to, że:
a) człowiek jest celem samym w sobie,
b) osoba ludzka funkcjonuje niezależnie od praw i zarządzeń obcych jednostek, kierując się w postępowaniu własną wolą,
c) wszyscy ludzie są równi w aspekcie natury,
d) posiadają tę samą godność,
e) skierowani są ku transcendencji,
f) osoba to byt indywidualny, nie ma dwóch takich samych stworzeń[9].
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że zarówno psychologiczna jak i etyczna definicja osoby wyraźnie wskazuje na charakter dynamiczny ujawniający się w dążeniu do doskonalenia. To istotne z punktu widzenia misji autorytetów i budowania dojrzałej osobowości.
Pragnienie pracy nad sobą implikuje dobro i stanowi stopień uczestnictwa w nim. Z kolei ukierunkowanie na piękno bytu polega na tym, że mamy świadomość autonomii osobowej w stosunku do siebie i bliźnich. Podsumowując: za sprawą wartości transcendentnych człowiek jest zdolny do panowania nad sobą oraz swoim otoczeniem, dzięki czemu zachowuje dystans w stosunku do rzeczywistości. W konsekwencji autorytet potrafi pozostawać wolny w najtrudniejszych sytuacjach. Poprzez dążenie do doskonałości wyraża swój dynamizm, który polega na aktualizacji możności działania stanowiącej sposób istnienia osoby, co przejawia się jako:
a) zdolność dążenia do tych wartości poprzez postawę otwartości,
b) fakt dopełnienia się osobowego dzięki uczestnictwu w tych wartościach[10].
Uczestnictwo autorytetu w wartościach podstawowych polega na zasadzie komplementarności: nie można uczestniczyć w jednej z nich, nie angażując się w pozostałe. Z tej refleksji rodzi się wniosek, że aby autorytet posiadał dojrzałą osobowość, powinien dążyć do doskonałości poprzez jak największe zaangażowanie w rozwijanie wartości transcendentnych.
Powyższe zagadnienie stanowi podstawę personalizmu chrześcijańskiego, a termin ten wprowadził na przełomie XIX i XX w. Ch. B. Renouvier, głosząc, że osobowość jest najwyższą kategorią. Już sam opis stworzenia człowieka wskazuje na jego niepowtarzalność wśród innych istot. Personalizm uznaje osobę ludzką za doskonałą postać na ziemi. Z założeń filozoficznych i teologicznych chrześcijańskiej koncepcji człowieka wynikają następujące postawy bytu ludzkiego:
1. Teocentryzm - skierowanie ku Bogu, polegające na wierze, że wszystko od Niego pochodzi i do Niego zmierza.
2. Chrystocentryzm - w Chrystusie złączone jest bóstwo i człowieczeństwo wzywające do nowego widzenia człowieczeństwa.
3. Antropocentryzm - człowiek stanowi ośrodek wszelkich działań ludzkich. Oznacza to, że:
a) człowiek jest celem samym w sobie,
b) osoba ludzka funkcjonuje niezależnie od praw i zarządzeń obcych jednostek, kierując się w postępowaniu własną wolą,
c) wszyscy ludzie są równi w aspekcie natury,
d) posiadają tę samą godność,
e) skierowani są ku transcendencji,
f) osoba to byt indywidualny, nie ma dwóch takich samych stworzeń[9].
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że zarówno psychologiczna jak i etyczna definicja osoby wyraźnie wskazuje na charakter dynamiczny ujawniający się w dążeniu do doskonalenia. To istotne z punktu widzenia misji autorytetów i budowania dojrzałej osobowości.
Pragnienie pracy nad sobą implikuje dobro i stanowi stopień uczestnictwa w nim. Z kolei ukierunkowanie na piękno bytu polega na tym, że mamy świadomość autonomii osobowej w stosunku do siebie i bliźnich. Podsumowując: za sprawą wartości transcendentnych człowiek jest zdolny do panowania nad sobą oraz swoim otoczeniem, dzięki czemu zachowuje dystans w stosunku do rzeczywistości. W konsekwencji autorytet potrafi pozostawać wolny w najtrudniejszych sytuacjach. Poprzez dążenie do doskonałości wyraża swój dynamizm, który polega na aktualizacji możności działania stanowiącej sposób istnienia osoby, co przejawia się jako:
a) zdolność dążenia do tych wartości poprzez postawę otwartości,
b) fakt dopełnienia się osobowego dzięki uczestnictwu w tych wartościach[10].
Uczestnictwo autorytetu w wartościach podstawowych polega na zasadzie komplementarności: nie można uczestniczyć w jednej z nich, nie angażując się w pozostałe. Z tej refleksji rodzi się wniosek, że aby autorytet posiadał dojrzałą osobowość, powinien dążyć do doskonałości poprzez jak największe zaangażowanie w rozwijanie wartości transcendentnych.