Poczucie własnej kobiecości i męskości


Wyniki badań nad rozwojem ról płciowych zawierają wiele sprzeczności. Podczas gdy niektóre z przeprowadzonych badań prawie nie dostrzegały różnic w przebiegu rozwoju u chłopców pozbawionych ojców w porównaniu z chłopcami z rodzin pełnych, inne pokazywały, że chłopcy bez ojców przed wejściem w wiek szkolny byli bardziej lękliwi i silniej uzależnieni od matki, a od momentu wejścia w wiek szkolny stawali się bardziej agresywni i społecznie niezależni niż chłopcy, którzy ojców mieli. Przejawianie agresji oraz niezależności uchodzi powszechnie za atrybuty męskiego sposobu definiowania siebie. Dokonanie jednakże rozróżnienia pomiędzy stabilną męską tożsamością a mechanizmami kompensacji, służącymi obronie przed elementami kobiecego charakteru jest metodologicznie trudne.

Wyniki tych badań pokazują jednak, zgodnie z pewną tendencją, że w dużym stopniu wpływy z zewnątrz, w szczególnej mierze zaś zachowania matki, odpowiedzialne są za kierunek, jaki obierze rozwój męskiej tożsamości. Badacze zgodni są co do tego, że śmierć ojca prawie wcale nie zaburza rozwoju roli płciowej u chłopców, tymczasem po rozstaniu bądź rozwodzie rodziców rozwój tej roli jest poważnie utrudniony. Wszystkie wyniki badań pozwalają na wysunięcie tezy, że owa różnica prawdopodobnie ma związek ze zmianami zachodzącymi w nastawieniu matek, po rozwodzie bowiem ojcowie oraz męskość zostają często poddane generalnie silnej deprecjacji z ich strony.

Tak jak w odniesieniu do chłopców, tak samo zróżnicowane są wyniki w odniesieniu do dziewcząt. Niektóre z badań nie stwierdzają żadnych zaburzeń kobiecego autoportretu. Inne natomiast wskazują na występowanie u dziewcząt podobnych jak u chłopców problemów z odnajdywaniem swojej tożsamości psychoseksualnej. Wyrażają się one przede wszystkim w trudności z nawiązywaniem i podtrzymaniem relacji heteroseksualnych; poza tym znajdują swój wyraz we wczesnym wychodzeniu za mąż i podwyższonej liczbie rozwodów w tej grupie dziewcząt. Córki rozwiedzionych rodziców wydają się częściej wybierać "nieodpowiedniego" partnera o niskim poziomie wykształcenia, podczas gdy córki, których ojcowie zmarli, częściej kierują się w swoich wyborach bardziej realistycznymi przesłankami. Wcześniej już wskazano na fakt, że córki bez ojców są narażone na większe niebezpieczeństwo stania się ofiarą wykorzystania seksualnego.