Bogactwo i ubóstwo odchodzenia

Eliasz zaraz po ogłoszeniu Achabowi zamknięcia nieba i proklamacji suszy (1 Krl 17,1), która miała ujawnić bezsilność Baala, zostaje wezwany do ukrycia się: Odejdź stąd i udaj się na wschód, aby ukryć się przy potoku Kerit, który jest na wschód od Jordanu. Wodę będziesz pił z potoku, krukom zaś kazałem, żeby cię tam żywiły(1 Krl 17,3-4).

Odejdź stąd to rozpoczęcie drogi Bożej, dla której porzuca się dotychczasowe otoczenie. Człowiek odchodzi, gdy nie znajduje zrozumienia, bądź spodziewanej życzliwości, gdy napotyka wręcz wrogość, nie może zadomowić się w jakiejś przestrzeni i czuje się obco, albo też porzucając coś dla lepszej przyszłości. Autor Listu do Hebrajczyków mówi o lepszej nadziei, przez którą zbliżamy się do Boga (Hbr 7,19).

Czasem Bóg chce nas oderwać od osób, sytuacji czy "naszego świata", z którym zanadto zrośliśmy się i przestajemy być wrażliwi na Jego głos, albo gdzie tracimy duchowy rozsądek. Czasem rodzaj i głębia zaangażowania staje się zagrożeniem, gdy sprawy Boże traktujemy zbyt osobiście, jak Jonasz, którego nie interesował los Niniwy, lecz spektakularne głoszenie zagłady.

Odejdź stąd miało dla Eliasza szczególny sens. Przez ogłoszenie suszy stał się osobistym wrogiem dworu królewskiego (1 Krl 21,20), niemal wrogiem narodu, który skazał na śmierć z pragnienia. Lecz Bóg nie znajduje innego rozwiązania wobec niewiary, zdrady i wybujałej idolatrii, jak tylko pozbawienie go podstawowych zabezpieczeń życiowych.

Odejdź stąd oznacza, z jednej strony, opuszczenie ziemi naznaczonej przez grzech, a z drugiej odnalezienie bożego wymiaru życia, doświadczenia bycia karmionym przez Niego. Taka nieobecność jest niejako przekleństwem dla zrujnowanego pod względem wiary narodu, a równocześnie możliwością wzrastania w wierze. Eliasz odchodzi, by nabrać siły do konfrontacji kultów.

Eliasz odchodzi na wchód, a zatem na ziemie, które są bliżej zbawienia, gdyż zbawienie przychodzi od strony wschodzącego słońca (por. Łk 1,78). Podobnie Debora i Barak wychwalali zwycięstwo nad Siserą: Tak, Panie, niechaj zginą wszyscy Twoi wrogowie! A którzy Cię miłują, niech będą jak słońce wschodzące w swym blasku (Sdz 5,31). Zwycięstwo nad Siserą miało miejsce również nad świętym potokiem Kiszon (Sdz 5,21), podobnie jak tryumf Eliasza (1 Krl 18,40). Potok Kerit w literaturze karmelitańskiej uzyskał miano miejsca miłowania, gdzie człowiek oddzielony jest od grzechu i żyje czystością serca. Ważne jest to, że Eliasz zostaje tam wyprowadzony przez Boga.

Odejdź stąd w jakimś sensie koresponduje z późniejszym wyjdź (1 Krl 19,11). W pierwszym przypadku ważne jest pozostawienie, w drugim - osiągnięcie. W pierwszym przypadku przekracza Jordan, rzekę graniczną obietnicy, osiadając przy potoku Kerit, w Transjordanii. W drugim przypadku, gdy słyszy wyjdź, idzie - niemal tą samą drogą - na górę przymierza, do miejsca, gdzie narodziła się wiara Izraela. Czeka go niesamowite doświadczenie początku.

Eliasz dokonuje wielu symbolicznych rzeczy; przekracza Jordan w tym samym miejscu co Jozue, w duchowym zaś znaczeniu, jak to wyraża tradycja Karmelu, przekracza grzech. "Kraina na wschód" to domena Boga, przestrzeń łaski. Eliasz przekracza to, co studzi i osłabia żar miłości. Udając się na wschód, poza Jordan, wychodzi poza ziemię błogosławioną i obiecaną, zamieszkuje na ziemi- wydawałoby się - niełaskawej. Jednak ujawnia się tu z całą siłą dramat, wskazujący na to, że niewierność narodu może przemienić obietnicę Boga w przekleństwo, a na takiej ziemi nie da się już żyć. Eliasz wychodzi więc poza ziemię obiecaną, by jeszcze raz odkryć jej prawdę i zasięg. Lecz nad potokiem Kerit rozpoczyna się dramat proroka - nawet tutaj nie może przeżyć pełni obietnicy, gdyż woda wysycha. Musi uciekać jeszcze dalej, w dziedzinę zupełnie obcą - do Sarepty Sydońskiej.

W momencie, kiedy wody potoku wyschły, prorok został zmuszony do swoistej solidarności z ludem, któremu Bóg odmawia błogosławieństwa wody. Zostaje niejako zrównany z tymi, którzy oddają się bałwochwalstwu. Relacja do Boga zostaje poddana nowej próbie, zasadniczo oczyszczona, zradykalizowana. Zmieniło się doświadczenie boskiej "osłony". Wyraźnie chroniony i ukryty, prorok zostaje poddany pokusie wyczerpania. Kończy się doczesny scenariusz, który można podbudować logiką rozsądku, natomiast prorok wchodzi na drogę misji, która zasłuży na uwagę samego Chrystusa, u początku Jego działalności.

Eliaszowi dane jest doświadczyć ciężaru Boskiego słowa. Teraz sam je musi nieść, jako "współwinny". Dla Eliasza rozpoczyna się proces upodobnienia do Chrystusa, który bierze na siebie ciężar winy człowieka.