Dlaczego spożywa się gorzkie zioła? Ponieważ Egipcjanie czynili życie naszych ojców w Egipcie gorzkim (Wj 1,14). Aby złagodzić smak ziół, zanurza się je w charosecie. Ta potrawa sporządzana z tartych jabłek, owoców granatu, orzechów, daktyli ma przypominać jabłonie, pod którymi kobiety żydowskie w ukryciu rodziły synów (Pnp 8,5).
Dlaczego spożywa się przaśne mace? Ponieważ ciasto naszych ojców nie miało czasu wyrosnąć.
Dlaczego pijemy oparci na łokciu? Ponieważ naszym obowiązkiem jest wychwalać Tego, który dla ojców naszych i dla nas uczynił te cuda. Ojciec wspominał przy tym wielkie interwencje Boże w historii Izraela, a szczególnie wyzwolenie z Egiptu. Tak sprawowana Pascha nie podkreśla już zachowania się Izraelity gotowego do wyruszenia w stronę Ziemi Obiecanej. Tym razem biesiadnicy siedzą przy stole w pozycji półleżącej dla wyrażenia świadomości bycia wolnym, oswobodzonym z niewoli egipskiej. Ojciec rodziny kończył haggadę wezwaniem: „Zaśpiewajmy przed Bogiem: Alleluja!"

 

Po tym wezwaniu śpiewano hallel (Ps 113 i 114), który był uwielbieniem Boga i medytacją Jego wielkich dzieł w historii Narodu Wybranego. Teraz pije się drugi kielich; rozpoczyna się wówczas właściwa wieczerza, która powinna skończyć się przed północą, na pamiątkę wyjścia z Egiptu. Zanim uczestnicy wieczerzy rozpoczęli spożywanie macy, umywali ręce. Trzeci kie-icn wina, zwany „kielichem błogosławieństwa", był podawany w tym właśnie momencie. Z nim zdaniem niektórych należy wiązać ustanowienie Eucharystii.

 

Czwarty kielich, łącznie ze śpiewem ostatnich psalmów (druga część hal-lelu -Ps 115 do 118 oraz 136), stanowił zakończenie wieczerzy paschalnej. W tym momencie otwierano drzwi na oścież w oczekiwaniu na proroka Eliasza. Według synoptyków (Mt 26,30; Mk 14,26) właśnie w tym momencie Jezus opuścił wieczernik i udał się na mękę. W ten sposób ewangeliści ukazują sens tamtego wieczoru w wypełnieniu się oczekiwań mesjańskich.
Ale jest jeszcze piąty kielich, przygotowany na stole sederowym dla proroka Eliasza. Pozostaje on nieopróżniony. Ten piąty kielich jest aluzją do przyszłego, ostatecznego wyzwolenia Izraela i całej ludzkości przez Mesjasza, którego nadejście zapowie prorok Eliasz.

 

Konkretnym wyrazem tej tradycji jest przekonanie, mocno rozpowszechnione w czasach Nowego Testamentu, że pojawienie się Mesjasza będzie miało miejsce podczas nocy paschalnej. Historiozbawczy związek łączy w teologii rabinicznej wieczerzę paschalną z eschatologią. Pascha jest tam widziana jako powtórzenie Wyjścia, jako fakt historyczny, który będzie miał miejsce w dokładnie określonym czasie - podczas wigilii paschalnej, a więc w rocznicę Wyjścia, tak jak Wyjście miało miejsce w rocznicę stworzenia.

 

 

Chrześcijanie, przyjmując ten punkt widzenia (św. Hieronim), nadali mu nową treść ze względu na to, że Jezus Chrystus przez swoją Paschę dokonał nowego stworzenia. Dlatego Eucharystia, zrodzona podczas Ostatniej Wieczerzy, będzie pamiątką śmierci Pana, ale w tym samym czasie będzie również zapowiedzią Jego przyjścia (1 Kor 11,26).
Wspólnota chrześcijańska po męce i śmierci Chrystusa kontynuowała przez pewien czas „chodzenie do świątyni" (Dz 3,1) oraz sprawowanie Paschy z innymi Żydami, zaczęła jednak przeżywać to święto już nie jako wspomnienie Wyjścia i oczekiwanie przyjścia Mesjasza, ale raczej jako pamiątkę tego, co wydarzyło się w Jerozolimie podczas święta Paschy oraz jako oczekiwanie ponownego przyjścia Jezusa Chrystusa. W roku 135 upadek powstania Bar Kochby oznaczał też koniec wspólnoty judeochrześcijańskiej. Osiedlenie się w Aelia Capitolina (jak kazali odtąd nazywać Jerozolimę Rzymianie) wspólnoty wywodzącej się spośród pogan doprowadziło do pełnego rozdzielenia Paschy chrześcijańskiej od Paschy żydowskiej.

 

W świętowaniu Paschy, którą Żydzi celebrowali przez wieki, po przyjściu Chrystusa owo oczekiwanie mesjańskie pozostaje niespełnione. Trwa ono w pragnieniu skierowanym ku Jerozolimie: „Tego roku jesteśmy jeszcze niewolnikami, ale w przyszłym roku będziemy już wolni"; Leszanah haba'ah bjeruszalajim! - „Na przyszły rok w Jerozolimie!" Jeśli uczta jest sprawowana w tym mieście, to rubryka nakazuje mówić: „W przyszłym roku w odbudowanej Jerozolimie!"
Najważniejsze znaczenie Paschy nie kryje się w jej charakterze socjologicznym czy historycznym, ale polega na jedynej w swoim rodzaju roli tego święta w życiu narodu żydowskiego. Było ono i jest w najwyższym stopniu świętem wolności i wybawienia. Mówiąc o zbawczych dziełach Boga, zawsze dawało ludziom nadzieję w obliczu fizycznego i duchowego zagrożenia. Ponadto, jako święto rodzinne, było ogniwem łączącym pokolenia, jego siła przejawiała się w trwaniu nieprzerwanym od trzech tysięcy lat i ciągłym pozostawaniu wyrazem potrzeb ludzi.

 

Tradycje o miłości Boga i Jego zbawczych dziełach natchnęły rodzącą się wspólnotę chrześcijańską - według Ewangelii na polecenie Jezusa - do obchodzenia święta dziękczynienia (eucharystia) upamiętniającego Paschę, którą Jezus spożył ze swoimi uczniami w noc przed swoim ukrzyżowaniem (1 Kor 11,23-26). Centralna pozycja tego rytuału w wierze chrześcijańskiej nawiązująca do święta Paschy jako centralnego obrzędu wiary żydowskiej, wyraźnie pokazuje, jak głęboko chrześcijaństwo jest zakorzenione w historycznym życiu i historycznej wierze narodu izraelskiego.

 

Pascha żydowska upamiętnia wyprowadzenie Izraelitów z niewoli egipskiej, czyli najważniejsze wydarzenie z historii Narodu Wybranego. W każdym pokoleniu człowiek winien uważać, że to on sam wyszedł z Egiptu, jak mu powiedziano: „W tym dniu będziesz opowiadał synowi swemu: Dzieje się tak ze względu na to, co uczynił Pan dla mnie w czasie wyjścia z Egiptu" (Wj 13,8).

 

To uobecnienie i uaktualnienie tajemnicy zbawienia, znamienne dla Paschy żydowskiej, pomaga zrozumieć, dlaczego Pan Jezus wybrał właśnie ucztę paschalną, by w czasie niej ustanowić Eucharystię. A jej sprawowanie w Kościele dotychczas zachowało strukturę opowiadania o dziejach zbawienia, czyli liturgii słowa, a następnie uczty ofiarnej połączonej z dziękczynną modlitwą.

 

Jak refleksja teologiczna Izraela doprowadziła do „paschalizacji" doświadczenia związanego z Wyjściem, tak też autorzy Nowego Testamentu rozwazając życie Jezusa ukazali je jako całościowo zorientowane na Paschę.

 

Gdy w czasie swoich pielgrzymek Jezus zasiadał do stołu, wokół Niego, oprócz najbliższych uczniów, znajdowało się zwykle wielu zwolenników (Łk 5,29). Zgodnie ze zwyczajem paschalnym, w czasie Ostatniej Wieczerzy liczba biesiadników jest ograniczona. Baranek mógł być ofiarowany tylko w imieniu osób, które zgromadziły się, aby wspólnie spożyć go w wieczór Paschy. Przy czym należało się zgromadzić, póki baranek był jeszcze żywy. Ewangelie mówią, że w czasie Ostatniej Wieczerzy Jezus spoczywał przy stole wraz ze swymi uczniami. W ten sposób spełniał rytualny obowiązek, nakazujący każdemu spożywać wieczerzę paschalną w pozycji półleżącej, przy czym oparcie się na lewym łokciu było symbolem wolności.

 

Kiedy podczas umywania nóg Jezus mówi do Piotra: „Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną", Szymon Piotr odpowiada: „Panie, nie tylko nogi moje, ale i ręce, i głowę!" Wówczas Jezus mówi: „Wykąpany potrzebuje tylko nogi sobie umyć, bo cały jest czysty" (J 13,8-10). A więc Jezus spożywał wraz z uczniami Ostatnią Wieczerzę w stanie czystości kapłańskiej, według nakazu Tory (Lb 19,19).
Kąpiel rytualna, polegająca na całkowitym zanurzeniu się, była wymagana zwłaszcza przed świętem, na które pielgrzymowano do Jerozolimy. Należało wykąpać się przed rozpoczęciem święta.

 

Ustanowienie Eucharystii opisane przez synoptyków zdaje się być rozumiane w sposób najbardziej naturalny wtedy, gdy wstawimy je w ramy żydowskiej wieczerzy paschalnej. W miejsce uczty z mięsem i poszczególnymi kielichami wina zostanie od tej chwili wprowadzona uczta paschalna, której ofiarą będzie Jezus Chrystus - w ofierze złożone Jego ciało i przelana Jego krew. Ten element obrzędu paschalnego tradycja synoptyczna uważa za najistotniejszy moment wieczerzy paschalnej. Dlatego wybiera go dla wyrażenia swego przekonania o tym, że Pascha żydowska została wypełniona.