Zagrożenia dla zdrowia fizycznego.
Obok negatywnego wpływu gier komputerowych na psychikę dzieci i młodzieży należy również zauważyć, iż wielogodzinne spędzanie czasu przy komputerze niekorzystnie wpływa na ich rozwój fizyczny. Przede wszystkim gry komputerowe wypierają prozdrowotne formy spędzania czasu - uprawianie sportu, spacery i zabawy na świeżym powietrzu. Lekarze różnych specjalności sygnalizują, iż gry komputerowe mogą być przyczyną trwałego pogorszenia wzroku, dolegliwości reumatologicznych wywołanych wielokrotnym naciskaniem przycisku joysticka, odrętwienia palców i dłoni, odcisków, bólu ścięgien, nadmiernego pobudzenie objawiającego się podwyższonym ciśnieniem krwi, drżenia rąk, zaniku mięśni pasa biodrowego i kręgosłupa, wad postawy, skrzywienia kręgosłupa, początków osteoporozy, uszkodzenia centralnego układu nerwowego, ataków padaczki fotogennej (Griffiths 1995).

Jak chronić dzieci przed szkodliwym wpływem gier komputerowych?

W Polsce nie ma prawnych przepisów, które zakazywałyby rozpowszechniania scen brutalnych. Polskie prawo nie wymaga nawet umieszczania na pudełkach z grami stosownych ostrzeżeń. Dlatego trudno jest przeciętnemu rodzicowi zorientować się, które gry są szczególnie niebezpieczne dla rozwoju dziecka. W Stanach Zjednoczonych oraz w Unii Europejskiej producenci gier stosują oznakowania gier na pudełkach. W wielu sklepach znajdują się stosowne plakaty wyjaśniające znaczenie znaków ostrzegawczych. Produkty uznane za brutalne nie są sprzedawane osobom, które mają poniżej 17 czy 18 lat, a produkcje skrajnie brutalne są zupełnie wycofywane ze sprzedaży. W Polsce można zatem kupić gry, które w innych krajach są zakazane.

W takiej sytuacji szczególnie rodzice i wychowawcy powinni być dobrze zorientowani w zakresie oddziaływania gier komputerowych oraz rodzajów gier dostępnych obecnie na rynku. Tylko wówczas mogą świadomie czuwać nad kierunkiem rozwoju dzieci, a przede wszystkim uczyć je rozsądnego i krytycznego korzystania z gier komputerowych od samego początku.

Rodzice powinni wiedzieć, w jakie gry grają ich dzieci. Powinni sprawdzać, jakie gry znajdują się w domowym komputerze i w jakie gry dzieci grają u kolegi czy koleżanki. Przed podjęciem decyzji o kupnie gry komputerowej ważne jest, aby rodzice uzyskali rzetelną informację na jej temat. Nieświadomy rodzic może obecnie bez wahania kupić jedną z najbardziej brutalnych gier komputerowych Carmaggeddon 2000 TDR, kiedy dziecko na przykład powie, że są to po prostu wyścigi samochodowe. Należy uważnie oglądać pudełka - czasem można znaleźć jakieś napisy drukowane drobną czcionką w mało widocznym miejscu.

Rodzice powinni ustalić zasady, z jakich gier dzieci mogą korzystać, a które z gier są dla nich niedozwolone i dlaczego. Sam zakaz nie wystarczy - ważne jest, aby rozmawiać z dziećmi o oddziaływaniu gier zawierających przemoc na ich psychikę. Należy również proponować dzieciom gry edukacyjne, logiczne, encyklopedie i programy do interaktywnej nauki języków obcych itd.
Dziecko powinno korzystać z gier komputerowych tylko wówczas, gdy rodzice są w domu. Należy stosować zasadę, aby dziecko zawsze pytało rodziców o pozwolenie korzystania z gier komputerowych.

Rodzice powinni bezwzględnie ograniczyć czas spędzany przy komputerze do 1-2 godzin. Szkoccy badacze określili normy bezpiecznego posługiwania się komputerem przez dzieci: do 12 r. ż. nie należy używać go dłużej niż jedną godzinę, między 12 a 16 r. ż. można korzystać z komputera najwyżej 2 godziny. Powinni także robić dziecku częste przerwy, odrywać dziecko od komputera, przynajmniej co pół godziny.

Konsekwentnie stosować zasadę: najpierw obowiązki, potem komputer.
Częściej zapraszać do domu koleżanki i kolegów dziecka. Pokazywać inne formy spędzania wolnego czasu. Więcej czasu spędzać z dzieckiem.
Rodzice i wychowawcy powinni przede wszystkim mieć świadomość, że dzieci nie potrzebują elektronicznych zabawek, aby być szczęśliwymi. Najbardziej potrzebują miłości, zrozumienia, życzliwej troski i zainteresowania ze strony dorosłych. I jest to chyba jedyny sposób na uchronienie dziecka przed niekorzystnym wpływem gier komputerowych oraz innych mediów.

Iwona Ulfik-Jaworska

***

Bibliografia

Anderson C. A., Dill K. E. Video Games and Aggressive Thoughts, Feelings, and Behavior in the Laboratory and Life, "Journal of Personality and Social Psychology" 2000, nr 4, s. 772-790.
Boroń J. Zyss T., Świat gier komputerowych II - badania ankietowe nad ich rozpowszechnieniem wśród Młodzieży, "Psychiatria Polska" 1996, nr 2 (30), s. 267-280.
Boroń J., Zyss T., Komputerowy świat iluzji, "Charaktery" 1998, nr 2, s. 12-17.
Braun-Gałkowska M., Gałkowska A., Ulfik I. Zabawa w zabijanie, "Scriptores Scholarum" 1997, nr 1 (14), s. 113-121.
Gała A., "Agresywne" gry komputerowe a kontakty społeczne, w: A. Gała, I. Ulfik (red.). Oddziaływanie "agresywnych" gier komputerowych na psychikę dzieci, Lublin 2000: Katedra Psychologii Wychowawczej i Rodziny, s. 25-37.
Griffiths M., Czy gry komputerowe szkodzą dzieciom? "Nowiny Psychologiczne" 1995, nr 4, s. 35-49.
Grossman D., Dlaczego dzieci zabijają? "Życie" 1999, s. 13-15.
Łukasz S., Magia gier komputerowych, Warszawa 1998.
Raś D., Gry komputerowe i telewizja jako zagrożenie społecznych kontaktów uczniów. w: A. Margasiński, B. Zajęcka (red.)., Psychopatologia i psychoprofilaktyka. Przejawy narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburzeń psychicznych w rodzinie i szkole oraz możliwości im przeciwdziałania. Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2000, s. 161-172.
Sokołowski M., Wpływ gier i programów komputerowych na dzieci, w: III Międzynarodowa Konferencja "Media i Edukacja", Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2000, s. 90-97.
Zyss T., Boroń J., Świat gier komputerowych I - nowe medium rozrywkowe i nowe zagrożenia.
"Psychiatria Polska" 1996, nr 2 (30), s. 255-266.