Ludzie średniowiecza traktowali życie poważnie i kochali konkret. Nie znaczy to, że lekceważyli rzeczywistość duchową. Wręcz przeciwnie. Dla nich Bóg, aniołowie i diabły byli nie mniej konkretni niż ludzie z krwi i kości, a Niebo, Czyściec i Piekło nie były abstrakcyjnymi ideami, ale miejscami pełnymi życia. Wiedzieli doskonale, że to, co niewidzialne, i to, co dotykalne zmysłami, wzajemnie się przenika, tak że wszystko, co zrobią na ziemi, ma i będzie miało konsekwencje w wieczności.
Jeszcze u początków średniowiecza Europa była zacofana wobec Bliskiego Wschodu, północnej Afryki, Chin oraz Indii. Kilkaset lat później Europejczycy wyprzedzili inne obszary kulturowe i zdominowali cały świat. Wielu naukowców opisywało przyczyny rozkwitu i upadków rożnych cywilizacji, w tym wpływ religii, którym żyły dane społeczeństwa. Niewątpliwie religie to nie tylko obrzędowość, ale także podstawy etyczne dla systemów prawnych, struktury społecznej i myśli politycznych.