Jezus, kuszony przez szatana, uświadamia nam, że możemy zwyciężyć złego jedynie tą samą mocą, dzięki której Syn Boży go zwyciężył. Musimy walczyć z szatanem z tą samą świadomością, z jaką przystępował do walki Jezus; ze świadomością przybranych dzieci Ojca; ze świadomością jedności z Duchem Świętym. Nierzadko w naszym kuszeniu koncentrujemy się na samej pokusie. Łatwo wówczas zapominamy o godności synów Bożych, zapominamy o mocy Ducha Świętego. Zapominając zaś o tym, narażamy się na przyjęcie rozumowania i mądrości kusiciela.

 

Mądrość złego koncentruje człowieka na rzeczy zakazanej, odwodzi go natomiast od relacji osobowej. W kuszeniu zakazany owoc znajduje się w centrum życia. Wydaje się być samym źródłem życia. Tymczasem źródłem życia jest wyłącznie więź z Bogiem. To w relacji do Stwórcy rodzi się prawdziwe życie, tak jak ziemskie życie człowieka rodzi się w relacji miłości kobiety i mężczyzny.

 

Tę koncentrację na zakazanej rzeczy dobrze obserwujemy w kuszeniu pierwszego człowieka. Kiedy zakazany owoc stał się przedmiotem kontemplacji pierwszego człowieka, wówczas wydał mu się dobry do jedzenia, piękny do podziwiania oraz konieczny do zdobycia mądrości.

 

Nasza więź z Jezusem, a w Jezusie z Ojcem, pozwala nam przezwyciężyć koncentrację na rzeczach. Więź z Jezusem pozwala nam zdemaskować pokusę kontemplacji zakazanych rzeczy.

 

Prośmy w obecnej modlitwie, abyśmy poprzez osobową więź z Jezusem, poprzez słuchanie Jego Słowa, poprzez kontemplację Jego czynów, uczyli się sztuki demaskowania pokusy kontemplowania rzeczy. Istotą pokusy nie jest bowiem zakazana rzecz, ale postawa serca, które adoruje rzeczy zamiast adorować Stwórcę. Istotą grzechu jest przedłożenie rzeczy nad więź z osobą: z Osobą Boga i z osobą człowieka.

 

Przejdźmy teraz bezpośrednio do rozmyślania o dwóch sztandarach, które podaje nam św. Ignacy. Jeden sztandar należy do Chrystusa, najwyższego Wodza i Pana naszego, drugi zaś do szatana, śmiertelnego wroga natury ludzkiej (ĆD, 136).

 

 

Św. Ignacy zachęca nas, aby widzieć w wyobraźni przywódcę wszystkich nieprzyjaciół na wielkim polu babilońskim, siedzącego na wielkim tronie jakby z ognia i dymu, w postaci straszliwej i budzącej grozę (ĆD, 140). Ukazany obraz szatana przekazuje echo wielkich średniowiecznych scen Sądu Ostatecznego. Natchnieniem dla tych scen były bardziej sceny biblijne, niż odwołanie się do wyobraźni ludowej.

 

W obecnym rozważaniu prośmy najpierw o głęboką wiarę, iż rzeczywistość złych duchów jest straszliwa i budząca grozę, że szatan jest Wielkim Smokiem barwy ognia, mającym siedem głów i dziesięć rogów (Ap 12, 3), który krąży wokół człowieka, szukając kogo pożreć (por. 1 P 5, 8–9).

 

To wyobrażenie szatana — oparte na Biblii — oddaje cel jego działania: wieczna zatrata człowieka. Dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka — mówi Księga Mądrości — i uczynił go obrazem własnej wieczności. A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła (Mdr 2, 23–24). Szatan sam będąc Zatraceńcem (por. Ap 9, 11), pragnie zatracać i niszczyć wszelkie dobro i życie wokół siebie.

 

Aby uświadomić nam pełniej cel działania szatana, św. Ignacy każe rozważać, w jaki sposób zwołuje on niezliczoną ilość złych duchów i jak ich rozsyła (...) po całym świecie, nie pomijając żadnej prowincji, żadnego miejsca, żadnego stanu, ani żadnej poszczególnej osoby (ĆD, 141).

 

Warto podkreślić, że szatan interesuje się nie tylko całymi narodami, ale każdym pojedynczym człowiekiem. Wielu mistrzów życia duchowego twierdziło, iż każdy człowiek ma swojego diabelskiego anioła stróża. Bójcie się tego, który (...) ma moc wtrącić do piekła (Łk 12, 5). Idąc za tą radą Jezusa, który wiele razy demaskował podstępne działanie złego ducha, prośmy o wewnętrzny duchowy realizm. Realizm ten pozwoli nam widzieć zagrożenie płynące ze strony Przeciwnika Boga i człowieka.

 

Prośmy także o wewnętrzną odwagę, dzięki której będziemy mogli uniknąć jakiegoś nerwicowego lęku przed szatanem. Ten właśnie lęk sprawia, że drobne trudności życiowe bywają powiększane do niezwykłych rozmiarów i zagrożeń. Demaskowanie działania szatana to właśnie demaskowanie owego lęku. Szatan wobec człowieka posługuje się lękiem. Jezus natomiast posługuje się miłością, zaufaniem i nadzieją.

 

 

Św. Ignacy zachęca nas także do rozważenia mowy, jaką Przywódca złych duchów napomina swoich poddanych, aby zarzucali na ludzi swoje sieci. Najpierw mają ich kusić do chciwości bogactw. Bogactwa zaś mają doprowadzić do zaszczytów i próżnej chwały. Ostatecznym zaś celem kuszenia jest bezmierna ludzka pycha (por. ĆD, 142).

 

Zasadniczą metodą działania Złego ducha jest zarzucanie sieci, a więc podstęp i kłamstwo. Szatan nigdy nie namawia człowieka wprost do własnej zguby. Czyni to pod pozorem dążenia do dobra i szczęścia. Nawiązując do tej metody działania szatana Biblia nazywa go oszustem i uwodzicielem. Jezus zaś powie o nim, że jest kłamcą i ojcem wszelkiego kłamstwa.

 

Ignacy, który sam doświadczył wielkiego kuszenia szatana, każe nam prosić o poznanie podstępów złego przywódcy i o pomoc, abym się ich ustrzegł (ĆD, 139). Prośmy więc najpierw o pokorną zgodę na fakt, iż sami z naszymi ludzkimi siłami możemy okazać się bezbronni wobec przenikliwości upadłego ducha; następnie prośmy także o duchową przenikliwość, dzięki której odkryjemy niewidoczne dla ciała, ale widoczne dla ducha — zarzucane na nas — sieć i łańcuchy.